Giá xuất khẩu viên nén gỗ của Việt Nam tăng gấp đôi khi EU “khát” năng lượng

Giá xuất khẩu viên nén gỗ của Việt Nam tăng gấp đôi khi EU “khát” năng lượng

Trước đây, 99,8% viên nén gỗ ( hay còn gọi là viên nén mùn cưa) Việt Nam xuất khẩu sang Hàn Quốc và Nhật Bản, nhưng với nhu cầu cao từ châu Âu lúc này khi đang thiếu nguồn nhiêu liệu nhập từ Nga dẫn đến nhu cầu gia tăng nhập khẩu từ nhiều nước ngày càng tăng. Điều này đã giúp giá xuất khẩu viên gỗ nén tại Việt Nam đã tăng vọt từ 1,8 – 2 lần so với đầu năm và chưa có dấu hiệu chững lại.

gia-xuat-khau-vien-nen-go-viet-nam-tang-gap-doi-eu-khat-nang-luong

Giá xuất khẩu viên nén gỗ tăng mạnh khi EU “hút hàng”

Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp Mỹ, EU là thị trường tiêu thụ viên nén gỗ lớn nhất thế giới, chiếm 75% nhu cầu viên gỗ toàn cầu, đạt 23,1 triệu tấn vào năm 2021. Mức kỷ lục dự kiến sẽ tiếp tục bị phá vỡ trong năm nay khi con số tiêu thụ tăng lên 24,3 triệu tấn.
Từ tháng 3/2022, khi chính phủ Nga ban hành lệnh cấm xuất khẩu một số sản phẩm gỗ, trong đó có viên nén và gỗ tròn để trả đũa các lệnh trừng phạt các nước Châu Âu thì nguồn cung viên nén từ Nga bị mất hoàn toàn ( 2,4 triệu tấn/năm). Điều này buộc các nước đang nhập khẩu viên nén từ Nga phải tìm kiếm nguồn cung thay thế.
 

Xu hướng năng lượng xanh, giảm khí thải Co2 khi sử dụng viên nén gỗ 

Viên nén gỗ là một loại nhiên liệu tái tạo được dùng phổ biến trên thế giới, làm từ chất thải của gỗ Thông, gỗ cao su (mùn cưa và dăm gỗ..), nén dưới áp lực lớn bằng dây chuyền viên nén. Đây là loại nhiên liệu được đánh giá có thể giảm đáng kể lượng khí thải  CO2 so với nhiên liệu hóa thạch.

Ông Ngô Sỹ Hoài, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam ( Viforest) cho biết:

” Xung đột địa chính trị giữa các nước châu Âu, sự khan hiếm nguồn cung năng lượng và cam kết của các nước về việc giảm phát thải khí nhà kính là điều kiện để viên nén gỗ tăng xuất khẩu vì đây được xem là năng lượng sinh khối, ít phát thải hơn nhiều so với các nhiên liệu hóa thạch truyền thống”

Không những vậy, theo Viforest, viên nén là mặt hàng mới nổi của ngành chế biến, xuất khẩu gỗ Việt Nam nhờ lợi thế về nguồn nhiên liệu. Với quy trình đơn giản, không yêu cầu kỹ thuật cao, để sản xuất viên nén gỗ các cơ sở sản xuất tận dụng tất cả các “phế phẩm” của mình, như mùn cưa, gỗ mẩu, gỗ dăm..thậm chí vỏ trấu, rơm, bã mía, thân cây, vỏ hạt…

Đến nay Việt Nam đã trở thành nước xuất khẩu viên nén lớn thứ hai trên thế giới, chỉ sau Mỹ, với sản lượng và giá trị liên tục tăng.

Nhu cầu tiếp tục tăng cao, chưa có dấu hiệu chững giá

Nhật Bản và Hàn Quốc là hai thị trường tiêu thụ viên nén lớn nhất của Việt Nam. Lượng xuất khẩu vào hai thị trường này chiếm 95% tổng lượng viên nén xuất khẩu của cả nước. Hiện nay , khu vực Châu Á –  Thái Bình Dương có số lượng nhà máy điện than nhiều nhất thế giới nên đây là khu vực kỳ vọng sẽ giúp cho các nhà máy sản xuất viên nén tại Việt Nam phát triển trong thời gian tới.

Theo Wood Resources International LLC, tại EU, viên nén gỗ được sử dụng để sưởi ấm khu dân cư chiếm 40%, nhà máy điện chiếm 36%, sưởi ấm các tòa nhà thương mại chiếm 14% và các nhà máy điện và nhiệt điện chiếm 10%. Nhu cầu đối với viên gỗ có khả năng tăng 30 – 40% trong 5 năm tới và tùy thuộc vào cách thức phát triển nhập khẩu, sản lượng viên gỗ của châu Âu có thể cần tăng lên đến 10 triệu tấn.

Tuy nhiên, một vấn đề thách thức đối với hoạt động xuất khẩu viên nén gỗ của Việt Nam là các thị trường xuất khẩu đang đưa ra nhiều yêu cầu chặt chẽ về tính hợp pháp của gỗ được sử dụng làm sản phẩm này.

 
Cụ thể, hầu hết các nước EU và hiện nay có cả Nhật Bản đều yêu cầu chứng chỉ FSC, chứng chỉ đảm bảo nguồn gỗ nguyên liệu đưa vào làm viên nén có nguồn gốc từ diện tích rừng được quản lý bền vững.
 
Trong khi đó, số liệu của Viforest cho biết diện tích rừng trồng sản xuất có chứng chỉ FSC ở Việt Nam hiện chỉ có khoảng 186.000 ha. Trong đó, diện tích cho khai thác mới chỉ chiếm khoảng 40 – 50% nên lượng gỗ nguyên liệu có chứng chỉ FSC đưa vào làm viên nén còn hạn chế, tập trung ở các tỉnh miền Bắc và miền Trung, những vùng có nhiều diện tích rừng trồng có chứng chỉ FSC.
 
Mặc khác, dù giá xuất khẩu tăng nhưng sản lượng cung ứng không tăng được nhiều do nguyên liệu đầu đang bị cạnh tranh bởi mặt hàng dăm gỗ.
 
“Giá viên nén tăng nhưng giá dăm gỗ xuất khẩu còn tăng cao hơn, hai loại sản phẩm này đều sử dụng gỗ từ rừng trồng do đó với việc nhu cầu tăng trong khi nguyên liệu có hạn khiến lượng xuất khẩu viên nén gỗ khó tăng nhanh”, ông Ngô Sỹ Hoài cho hay.